Marża jest pojęciem określającym zysk uzyskiwany na sprzedaży. Określa ona nadwyżkę uzyskiwaną na sprzedaży dobra ponad bezpośrednie koszty jego uzyskania. Marża może być wyrażona kwotowo lub procentowo.
Marża wyrażona kwotowo
Marża = cena sprzedaży – koszt sprzedanego dobra Np.
- Cena zakupu towaru:
- 80 Cena sprzedaży towaru: 100
- Marża: 100 – 80 = 20
Marża wyrażona procentowo
Marża wyrażona procentowo to nic innego jak stosunek marży kwotowej do ceny sprzedaży lub kosztu towaru bądź produktu. Występują dwa sposoby procentowego określania marży zależnie od tego czy wylicza się ją w odniesieniu do ceny sprzedaży czy do kosztu sprzedawanego towaru – odpowiednio określa się ją jako marżę „w stu” lub marżę „od sta”. Jak przedstawiamy na przykładach poniżej, w zależności od sposobu jaki wybierzemy, otrzymamy inny wartość.
Marża „w stu”
Przy wyliczaniu marży metodą „w stu”, jako wartość odniesienia wykorzystujemy cenę sprzedaży. Nazwa „w stu” pochodzi od tego, że marża jest zawarta w wartości wykorzystywanej jako odniesienie, czyli w 100%.
Przykład:
- Cena zakupu towaru: 80
- Marża kwotowa: 20
- Cena sprzedaży (odniesienia): (80+20) = 100 To jest 100% w którym marża jest już zawarta
- Marża procentowa „w stu” = 20/100 = 20%
Marża „od sta”
Przy wyliczaniu marży metodą „od sta”, jako wartość odniesienia wykorzystujemy koszt. Nazwa „od sta” pochodzi od tego, że marża nie jest zaliczona do 100% wartości wykorzystywanej jako odniesienie, czyli do kosztu. Marża „od sta” nazywana jest często „narzutem”.
Przykład:
- Cena zakupu towaru: 80 – 100% nie zawiera w sobie marży
- Marża kwotowa: 20
- Cena sprzedaży (odniesienia): 100
- Marża procentowa „od sta” = 20/80 = 25%
Przejście pomiędzy marżami „w stu” i „od sta”
- Marża „od sta” = marża „w stu” /(100- marża „w stu”)
- Marża „w stu” = marża „od sta”/(100+marża „od sta”)
Marża wyrażona procentowo jest bardzo popularnym miernikiem, ponieważ pokazuje ona rentowność sprzedaży. Pozwala ona na łatwe porównywanie ze sobą zyskowności sprzedaży towarów o rożnych cenach.
Wartości wykorzystywane do wyliczania marży
Przy wyliczaniu marży bierze się pod uwagę jedynie bezpośrednie koszty związane ze sprzedawanym dobrem. Dopiero z uzyskanej marży przedsiębiorstwo pokrywa koszty pośrednie związane z działalnością.
Marża w działalności handlowej
W przypadku działalności handlowej, marża będzie różnicą pomiędzy ceną sprzedaży towaru a ceną jego zakupu.
Marża w działalności produkcyjnej i usługowej
W przypadku działalności produkcyjnej i usługowej, marżę oblicza się jako różnicę między ceną sprzedaży a bezpośrednim kosztem wytworzenia produktu bądź usługi.
Marża w działalności kredytowej
W przypadku działalności kredytowej, marża obliczana jest inaczej niż w przypadku sprzedaży towarów, dóbr i usług. W działalności kredytowej marżę określa się jako różnicę w oprocentowaniu udzielonego kredytu a kosztem pozyskania środków na jego udzielenie (oprocentowaniem, na jakie pożyczkodawca zaciągnął pożyczkę na udzielenie kredytu).
W przypadku kredytów udzielanych przez banki konstrukcja oprocentowania jest następująca:
Oprocentowanie kredytu = stopa bazowa + marża banku, więc:
Marża = oprocentowanie kredytu – stopa bazowa
Stopa bazowa jest to oprocentowanie, po jakim bank może pożyczyć środki na rynku międzybankowym. Stopa ta zależna jest od waluty w jakiej udzielony jest kredyt:
- Kredyt udzielony w PLN – WIBOR
- Kredyt udzielony w EUR – EURIBOR
- Kredyt udzielony w CHF – LIBOR
Stopa ta określona jest dla różnych okresów od jednodniowych aż do jednego roku. W przypadku kredytów najczęściej wykorzystuje się stopy trzymiesięczne.
Marża jako wskaźnik finansowy
W przypadku analizy finansowej, marża oznacza wskaźnik finansowy wyliczany na podstawie danych zawartych w sprawozdaniu finansowym spółki. Analiza finansowa rozszerza jednak pojęcie marży na marżę brutto i netto. Marżę jako wskaźnik finansowy wylicza się wykorzystując dane zawarte w wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat.
Marża brutto
Marża brutto = Zysk brutto ze sprzedaży / Przychody ze sprzedaży
Marża brutto jest bardzo podobna do opisywanej powyżej marży dla poszczególnego produktu liczonej „w stu”, z tą jednak różnicą, że zamiast dla pojedynczego produktu, jest ona liczona dla całej łącznej sprzedaży danej spółki w ciągu danego okresu.
Marża netto
Marża netto = Zysk ze sprzedaży / Przychody ze sprzedaży
Marża netto nie jest precyzyjnie marżą zgodnie z pierwszą przedstawioną definicją, bierze ona bowiem pod uwagę również koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu, a wiec koszty niezwiązane bezpośrednio z nabyciem lub wytworzeniem sprzedanych produktów. Zastosowanie marży netto jest jednak szerokie, gdyż mierzy ona rentowność sprzedaży biorąc pod uwagę wszystkie koszty niezbędne do dokonania sprzedaży.