Strategia przedsiębiorstwa jest to kierunek i zakres działania, który przedsiębiorstwo zamierza przyjąć w długim terminie, aby osiągnąć swoje cele i zyskać przewagę konkurencyjną. Strategia ma na celu zaadoptowanie przedsiębiorstwa i jego działań do zmian zachodzących w jego środowisku w taki sposób, aby zapewnić mu długotrwałe przetrwanie i rozwój.
Strategia przedsiębiorstwa obejmuje ogół jego działań oraz bierze pod uwagę środowisko wewnętrzne i zewnętrzne.
Typowe decyzje strategiczne
- Dokąd przedsiębiorstwo zmierza w długim terminie;
- W jakich rynkach przedsiębiorstwo zamierza uczestniczyć, jakie produkty i komu sprzedawać;
- Jak przedsiębiorstwo zamierza osiągać przewagę konkurencyjną;
- Jak przedsiębiorstwo zamierza pozyskiwać i wykorzystywać zasoby niezbędne do osiągnięcia celów strategicznych;
- Jak przedsiębiorstwo będzie się dopasowywać do swojego otoczenia;
- Jak przedsiębiorstwo będzie wypełniać oczekiwania wszystkich stron mających na nie wpływ od wewnątrz i na zewnątrz.
Poziomy strategii
Według popularnego modelu zarządzania strategicznego stworzonego przez Johnsona i Scholesa, strategia przedsiębiorstwa występuje na różnych jego poziomach:
- Strategia całego przedsiębiorstwa - dotyczy kierunku, w którym zmierza przedsiębiorstwo jako całość. Jest to niezwykle ważny poziom, gdyż to głównie tu brane są pod uwagę oczekiwania grup zewnętrznych, takich jak akcjonariusze.
- Strategia jednostek biznesowych - dotyczy sposobu, w jaki poszczególne jednostki biznesowe wewnątrz firmy działają w celu umożliwienia realizacji strategii przedsiębiorstwa. Decyzje strategiczne na tym poziomie dotyczą między innymi: sposobów rywalizacji na konkretnych rynkach, produkcji i sprzedaży określonych produktów, zaspokajania potrzeb poszczególnych grup klientów.
- Strategia operacyjna - dotyczy sposobu, w jaki każdy funkcjonalna część przedsiębiorstwa działa w celu realizacji celów strategicznych jednostek biznesowych oraz strategii przedsiębiorstwa. Decyzje strategiczne na tym poziomie dotyczą między innymi: procesów biznesowych, metod zarządzania zasobami itp.
Niezwykle istotnym jest, aby strategia na wszystkich tych poziomach była ujednolicona. Rozbieżności pomiędzy celami strategicznymi na poszczególnych poziomach są często przyczyną nie osiągania przez przedsiębiorstwo przewagi konkurencyjnej.
Horyzont czasowy strategii
Z założenia strategia przyjmuje długoterminowy horyzont czasowy - najczęściej podawaną wielkością jest tu horyzont minimum pięcioletni. Należy jednak pamiętać, że jest to tylko średnia. W rzeczywistości horyzont czasowy zależy od specyfiki branży. Strategie w branżach dóbr szybko zbywalnych oraz w wielu branżach wysokich technologii, ze względu na szybkość zmian w nich zachodzących, charakteryzują się krótkim horyzontem czasowym. Strategie w branżach z długimi czasami dostawy natomiast, np. branże budowlane lub przemysłu ciężkiego, jak również w większości branż kapitałochłonnych, charakteryzują się długimi horyzontami czasowym, często wykraczającymi poza wspomniane powyżej 5 lat.
Zalety tworzenia strategii
Strategia pomaga przedsiębiorstwom osiągać długoterminowy sukces. Wiele badań wskazuje na to, że przedsiębiorstwa tworzące i realizujące strategie biznesowe w długim terminie radzą sobie lepiej. Wynika to z tego, iż skuteczniej dostosowują się one do zmieniających się warunków. Przedsiębiorstwa nie tworzące strategii znacznie częściej są ‘zaskakiwane' zmianami w ich otoczeniu, przez co reagują na nie zbyt późno.
Korzyści płynące ze strategii to między innymi:
- Nadanie przedsiębiorstwu jasnego kierunku działania;
- Świadome dopasowywanie przedsiębiorstwa do zmieniających się warunków rynkowych;
- Strategia jest punktem odniesienia pozwalającym na monitorowanie realizacji celów przedsiębiorstwa - funkcja kontrolna strategii;
- Jasna komunikacja kierunku przedsiębiorstwa pracownikom oraz środowiskom zewnętrznym.
Pojęciami ściśle związanymi ze strategią są:
- Planowanie strategiczne;
- Zarządzanie strategiczne.