Niewypłacalność jest to niemożność terminowego regulowania zobowiązań z powodu braków gotówki.
Przyczyny niewypłacalności
Niewypłacalność przedsiębiorstwa może zostać wywołana przez wiele różnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Poniżej przedstawiamy najbardziej powszechne z nich. Należy zaznaczyć, że większość przyczyn niewypłacalności spowodowanych jest nieumiejętnym zarządzaniem. Niewypłacalność przedsiębiorstwa może jednak być również spowodowana niespodziewanymi zmianami na rynku lub w gospodarce.
Najczęściej niewypłacalność jest skutkiem ogólnych problemów finansowych przedsiębiorstwa, które w długim terminie ponosi stratę. Nie generując zysków, w pewnym momencie ma już zbyt mało płynnych środków, aby móc regulować swoje zobowiązania.
Niewypłacalność może jednak dotyczyć nowych rozwijających przedsiębiorstw, w których skończyły się środki finansowe na inwestycje, a nie osiągnęły one jeszcze pełnej rentowności.
Często spotykane jest także zjawisko przeinwestowania, oznaczające sytuację, w której młode, rozwijające się przedsiębiorstwo, nieposiadające wystarczającej bazy kapitałowej, aby zaspokoić popyt na swoje produkty finansuje dynamicznie rosnącą produkcję z długu krótkoterminowego. W pewnym momencie, pomimo wysokiej rentowności sprzedaży, ilość zapadalnych zobowiązań przekracza wpływy i spółce brakuje gotówki do pokrycia zobowiązań.
Niewypłacalność może nastąpić również z powodu spadku zaufania do danego przedsiębiorstwa. Jeżeli nagle kredytodawcy w obawie o swoje środki nie będą chcieli dalej finansować działalności przedsiębiorstwa, a wierzyciele wystąpią z żądaniem spłaty zobowiązań, przedsiębiorstwo może z dnia na dzień stać się niewypłacalne.
Niewypłacalność a bankructwo
Zasady ogłaszania niewypłacalności i bankructwa regulowane są w każdym kraju przez odpowiednie przepisy.
W Polsce niewypłacalność nie jest jednoznaczna z bankructwem. Bankructwo następuje dopiero w sytuacji orzeczenia niewypłacalności przez sąd i postawienia przedsiębiorstwa w stan upadłości.
Niekiedy jednak dojść może do ugody. W tej sytuacji, po ogłoszeniu niewypłacalności przedsiębiorstwo nie jest stawiane w stan upadłości, ale na mocy ugody z wierzycielami dokonywana jest restrukturyzacja długu, dzięki czemu przedsiębiorstwo odzyskuje płynność i może kontynuować działalność. Ugody takie są zawierane, gdy wierzyciele wierzą, że przedsiębiorstwo będzie w stanie generować w przyszłości zyski i w ten sposób odzyskają oni większą część wierzytelności, niż gdyby przedsiębiorstwo ogłosiło upadłość, a ich wierzytelność byłaby pokrywana ze sprzedaży jego aktywów.