Unikanie płacenia podatków (ang. tax avoidance) jest jedną z form reakcji podmiotów opodatkowanych na obciążenia podatkowe. Jest to działanie legalne, które należy odróżnić od nielegalnego uchylania się od płacenia podatków (inaczej: oszustw podatkowych).
Ze względu na intencję ustawodawcy wyróżnić możemy dwie formy unikania podatków:
- wykorzystywanie możliwości stworzonych przez ustawodawcę – np. korzystanie z tzw. ulgi na dziecko (w przypadku osoby fizycznej) lub tzw. kredytu podatkowego (w przypadku małego podatnika CIT),
- wykorzystywanie luk podatkowych; ta forma wymaga znajomości prawa podatkowego albo konsultacji z doradcą podatkowym, a przykładem mogą tu być nieopodatkowane darowizny – luka masowo wykorzystywana w latach 90-tych.
W celu unikania płacenia podatków można stosować odpowiednią strategię podatkową. Pojęcie strategii podatkowej jest szersze niż pojęcie unikania podatków, gdyż jej celem jest zasadniczo optymalizacja wysokości opodatkowania, nie zaś jego minimalizacja.