Obligacja

Zgodnie z Ustawą o Obligacjach:

Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, które może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Emitent obligacji odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z obligacji, z wyjątkiem obligacji przychodowych (dających prawo do udziału w zyskach przedsiębiorstwa).

Obligacja jest więc rodzajem pożyczki – emitent jest w tym przypadku pożyczkobiorcą a obligariusz pożyczkodawcą.

Świadczenie z tytułu obligacji

• W przypadku świadczenia pieniężnego, emitent zobowiązany jest do zwrotu pożyczonej kwoty w ściśle określonym terminie wraz z naliczonymi odsetkami.
• W przypadku świadczenia niepieniężnego natomiast, emitent zobowiązany jest do spełnienia świadczenia określonego w obligacji w terminie określonym w obligacji. Świadczeniem tym mogą być:
  • Udziały w przyszłych zyskach remitenta,
  • Zamiana obligacji na akcje remitenta,
  • Prawa do pierwszeństwa nabycia akcji remitenta.
• Występują również obligacje, z których świadczenie jest częściowo pieniężne a częściowo niepieniężne. Przykładem mogą tu być obligacje, z których odsetki płacone są obligariuszowi w formie pieniężnej, natomiast spłata kwoty podstawowej następuje w akcjach emitenta obligacji

Pojęcia związane z obligacją

• Wartość nominalna – kwota, od której emitent płaci odsetki oraz która musi być spłacona w dniu zapadalności obligacji.
• Cena emisji obligacji – cena, po której emitent sprzedał obligacje obligariuszom.
• Termin zapadalności obligacji (termin wykupu) – data, na którą emitent musi zwrócić kwotę podstawową. Termin wykupu obligacji (zapadalność) może wahać się od roku do nawet kilkudziesięciu lat. Ze względu na termin zapadalności obligacje dzieli się na krótkoterminowe (1-5 lat), średnioterminowe (5-10 lat) oraz długoterminowe (powyżej 10 lat).
• Kupon – stopa procentowa, której używa się do obliczenia odsetek od obligacji, które emitent musi zapłacić obligariuszowi.

Rodzaje Obligacji

Obligacje zerokuponowe i kuponowe

W przypadku obligacji występują dwie metody naliczania oprocentowania. Ze względu na nie obligacje możemy podzielić na:

• Obligacje zerokuponowe - Obligacje nie wypłacające odsetek od kwoty podstawowej. Obligacje te sprzedawane są z reguły z dyskontem, czyli poniżej wartości nominalnej. Ich wykup natomiast następuje po wartości nominalnej. Różnica, nazywana dyskontem, jest zyskiem obligariusza.
• Obligacje kuponowe – Obligacje te sprzedawane są po wartości nominalnej. Zobowiązują one emitenta do okresowego płacenia tzw. kuponu (odsetek od wartości nominalnej). Terminy płatności kuponu ustalone są w obligacji (płatność może być dokonywana np. na koniec każdego kwartału, roku, bądź naraz w momencie wykupu obligacji). Ze względu na sposób ustalenia odsetek, obligacje te możemy podzielić na:
  • Obligacje o stałym oprocentowaniu – oprocentowanie w tym przypadku ustalone jest w momencie sprzedaży i obowiązuje aż do okresu wykupu. Obligacje o stałym oprocentowaniu są z reguły obligacjami krótkoterminowymi.
  • Obligacje o zmiennym oprocentowaniu – oprocentowanie takiej obligacji oparte jest z reguły o tzw. stopę bazową i powiększone o marżę. Stopą bazową może być na przykład stopa inflacji lub stopy procentowe określane przez bank centralny.

Inne rodzaje obligacji:

• Obligacje zamienne – dają obligariuszowi prawo do zamiany obligacji na akcje emitenta obligacji lub na inny instrument finansowy,
• Obligacje z prawem poboru (opcyjnie) – dają obligariuszowi prawo (opcję) do zakupu w określonym terminie akcji remitenta,
• Obligacje z opcją wykupu na żądanie – dają emitentowi prawo żądania wykupu przed ustalonym terminem,
• Obligacje z opcją sprzedaży na żądanie właściciela – dają obligariuszowi prawo zażądania od emitenta wykupu obligacji przed ustalonym terminem,
• Euroobligacje – określenie nadawane obligacjom notowanym na międzynarodowym rynku finansowym. Euroobligacje są to obligacje emitowane walucie innej niż waluta kraju, w którym dokonywana jest emisja. Euroobligacjami będą na przykład obligacje dolarowe emitowane w Polsce.
• Obligacje zagraniczne – obligacje emitowane w walucie kraju, w którym dokonywana jest emisja, których emitentem jest podmiot zagraniczny.
• Obligacje imienne
• Obligacje na okaziciela

Emitenci obligacji

Obligacje są papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu. Handel nimi odbywa się na różnorodnych rynkach finansowych, np. na rynku międzybankowym oraz na giełdach papierów wartościowych.

Emitentami obligacji mogą być:

• Skarb Państwa – Skarb Państwa emituje obligacje skarbowe.
• Gminy bądź miasta – Gminy i miasta emitują obligacje komunalne.
• Przedsiębiorstwa prywatne - Firmy prywatne emitują obligacje korporacyjne (obligacje te w Polsce muszą zostać dopuszczone do obrotu giełdowego przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd).