Warunki dostawy określają reguły dostawy towaru od sprzedawcy do odbiorcy w przypadku handlu międzynarodowego. Powszechnie wykorzystywanym standardem są w tym przypadku Międzynarodowe Reguły Handlu nazywane Incoterms (International commercial terms).
Incoterms wykorzystywane są do jasnego podziału kosztów transakcji i transportu oraz odpowiedzialności pomiędzy sprzedawcę i kupującego. Incoterms określają też która strona ponosi ryzyko związane z kondycją towaru w trakcie transportu oraz kiedy to ryzyko przekazane jest ze sprzedawcy na kupującego (jest to istotne, gdyż przekazanie ryzyka oznacza de facto moment sprzedaży, w którym to sprzedawca przestaje być odpowiedzialny za dalsze etapy transportu oraz stan towaru).
Ważnym elementem incoterms jest lokalizacja geograficzna. Incoterms zawsze zawierają lokalizację geograficzną, określającą miejsce dostawy. Niektóre incoterms odnoszą się specyficznie do konkretnej metody trasportu, np. transportu morskiego - incoterm „FAS Gdańsk” oznaczać będzie, że dostawca musi dostarczyć towar do portu w Gdańsku. Szczegóły konkretnych incoterms można znaleźć poniżej.
Rodzaje incoterms
Grupa E
EXW – Ex Works („od zakładu”)
Towar jest dostarczony, gdy sprzedawca wystawi go do dyspozycji w swoim magazynie lub zakładzie w określonej lokalizacji. Przy warunkach dostawy EXW ryzyko i koszty sprzedawcy są ograniczone do minimum. Incoterm EXW zakłada też, że kupujący dokona odprawy celnej związanej z eksportem, co z reguły nie jest możliwe, lub jest kłopotliwe, dlatego też coraz więcej przedsiębiorstw skłania się do korzystania w miejsce EXW z warunków dostawy FCA (siedziba sprzedawcy), który działa tak samo jak EXW z tą różnicą, że zobowiązuje sprzedawcę do dokonania odprawy celnej w jego kraju.
Podział obowiązków i kosztów
Kupujący pokrywa wszystkie koszty oraz organizuje transport.
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie udostępnienia towaru kupującemu na terenie posesji sprzedającego.
Grupa F
W Incoterms z grupy F sprzedawca organizuje transport i pokrywa opłaty w kraju macierzystym.
FCA – Free Carrier („pierwszy przewoźnik”)
Towar jest dostarczony, gdy sprzedawca dostarczy go do przewoźnika w określonej lokalizacji, a towary są po odprawie celnej. Incoterm FCA dotyczy każdego rodzaju transportu.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
Kupujący:
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Ubezpieczenie
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie przekazania towaru wskazanemu przewoźnikowi.
FAS (Free Alongside Ship) („od portu macierzystego”)
Towary są dostarczone, gdy sprzedający wystawi je do dyspozycji kupującego w określonym porcie macierzystym. Incoterm FAS odnosi się jedynie do transportu morskiego.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
Kupujący:
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Ubezpieczenie
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie, gdy dobra zostały dostarczone w pobliże statku – do portu macierzystego.
FOB (Free On Board) („na statek”)
Incoterm FOB jest kolejnym rodzajem warunków dostawy dotyczącym jedynie transportu morskiego. W tym przypadku towar uznaje się za dostarczony po jego załadunku na wskazany przez kupującego statek w macierzystym porcie sprzedawcy.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
Kupujący:
- Transport do portu docelowego
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Ubezpieczenie
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie, gdy dobra „przekroczą reling statku”, czyli gdy znajdą się na pokładzie.
Grupa C
Pod Incoterms z grupy C, sprzedawca organizuje główny transport (do kraju nabywcy), jednak ryzyko związane z towarem przekazywane jest przed transportem i przez cały czas transportu ponoszone przez kupującego.
CFR (Cost and Freight) („koszt i przewóz”)
Sprzedawca pokrywa koszty transportu do portu docelowego, ryzyko za towar przekazane jest jednak kupującemu już przy załadunku na statek.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
Kupujący:
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Ubezpieczenie
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie, gdy dobra „przekroczą reling statku”, czyli gdy znajdą się na pokładzie.
CIF (Cost Insurance and Freight) (“Koszt, ubezpieczenie i przewóz”)
Incoterm CIF jest dokładnie taki sam jak incoterm CFR, z tą jedną różnicą, że sprzedawca dodatkowo opłaca ubezpieczenie towaru w trakcie transportu.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
- Ubezpieczenie
Kupujący:
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie, gdy dobra „przekroczą reling statku”, czyli gdy znajdą się na pokładzie.
CPT (Carriage Paid To) („Przewóz opłacony do”)
Sprzedawca opłaca transport do określonego miejsca przeznaczenia, ryzyko jednak przechodzi na kupującego w momencie przekazania towarów pierwszemu przewoźnikowi. Incoterm CPT jest odpowiednikiem CFR, nie musi jednak dotyczyć transportu morskiego.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
Kupujący:
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Ubezpieczenie
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie, gdy towary zostaną przekazane pierwszemu przewoźnikowi.
CIP (Carriage and insurance paid) (Przewóz i ubezpieczenie opłacone)
Incoterm CIP jest odpowiednikiem CIF, przy czym transport nie odbywa się drogą morską. Towary uznaje się za dostarczone w momencie przekazania ich pierwszemu przewoźnikowi, natomiast cały transport i ubezpieczenie opłacane są przez sprzedawcę.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
- Ubezpieczenie
Kupujący:
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie, gdy towary zostaną przekazane pierwszemu przewoźnikowi.
Grupa D
W przypadku warunków dostawy z grupy D sprzedawca ponosi większość kosztów i ryzyka związanego z transportem, gdyż to on jest odpowiedzialny za pokrycie większości kosztów i dostarczenie dóbr do nabywcy.
DAF (Delivered At Frontier) („Dostarczono do granicy”)
Towary uważa się za dostarczone, gdy są dostarczone na granicę kraju odbiorcy. Koszty rozdzielone są pomiędzy sprzedającego i nabywcę poprzez rozdzielenie ich na poniesione przed i za granicą.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
Kupujący:
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Ubezpieczenie
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie dostarczenia towarów na granicę kraju odbiorcy.
DES (Delivered Ex Ship) („Dostarczone na statku”)
Incoterm DES dotyczy jedynie transportu morskiego. Dobra uważa się za dostarczone, gdy udostępnione są one nabywcy na pokładzie statku w porcie przeznaczenia.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
- Ubezpieczenie
Kupujący:
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie udostępnienia nabywcy towarów na pokładzie statku w porcie przeznaczenia.
DEQ (Delivered Ex Quay) („Dostarczone na nabrzeże”)
Incoterm DEQ dotyczy jedynie transportu morskiego Towary uważa się za dostarczone, gdy są one udostępnione nabywcy na wybrzeżu w punkcie przeznaczenia. Podział obowiązków i kosztów Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
- Ubezpieczenie
- Opłaty w porcie docelowym
Kupujący:
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie udostępnienia nabywcy towarów na nabrzeżu w porcie przeznaczenia.
DDU (Delivered Duty Unpaid) („Dostarczone, cło nieopłacone”)
Incoterm DDU określa warunki dostawy, w których sprzedawca jest odpowiedzialny za cały transport aż do miejsca określonego przez nabywcę (np. do firmy nabywcy). Sprzedawca pokrywa wszystkie koszty za wyjątkiem cła w kraju odbiorcy.
Podział obowiązków i kosztów
Sprzedający:
- Załadunek
- Cło w kraju sprzedawcy
- Transport do portu macierzystego
- Wyładunek w porcie macierzystym
- Opłaty portowe w porcie macierzystym
- Transport do portu docelowego
- Ubezpieczenie
- Opłaty w porcie docelowym
- Załadunek w porcie docelowym
- Transport do celu
Kupujący:
- Cło w kraju docelowym
- Podatki w kraju docelowym
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie udostępnienia towaru nabywcy we wskazanym przez niego miejscu.
DDP (Delivered Duty Paid) („Dostarczone, cło opłacone)
Incoterm DDP określa warunki dostawy, w przypadku których wszystkie koszty i całe ryzyko związane z dostawą towarów jest ponoszone przez sprzedawcę. Sprzedawca opłaca również wszystkie cła i podatki, włącznie z tymi które powstają w kraju odbiorcy.
Moment przekazania ryzyka związanego z towarem
Ryzyko przekazane jest w momencie udostępnienia towarów nabywcy we wskazanym przez niego miejscu.