Zakładowy plan kont

Każda firma, a w szczególności duże przedsiębiorstwa, posiada cały system kont, przy pomocy którego rejestruje aktywa, pasywa oraz zdarzenia gospodarcze. Taki system kont nazywany jest planem kont. W momencie rozpoczynania działalności, lub też w momencie wprowadzania księgowości, spółka tworzy plan kont dopasowany do rodzaju swojej działalności. Do tego celu przedsiębiorstwa wykorzystują wzorcowe plany kont dla ich typu działalności, wprowadzając jedynie niewielkie zmiany. Również wykorzystanie konkretnego programu księgowego narzuca niekiedy pewne rozwiązania.

Poniżej przedstawiamy wzorcowy plan kont dla przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych. Najpierw jednak kilka słów o zakładowym planie kont.

Zakładowy plan kont

Zakładowy plan kont jest formalnym dokumentem, będącym częścią systemu księgowego. Każdy podmiot prowadzący pełną księgowość finansową zobowiązany jest do posiadania i stosowania zakładowego planu kont. Obowiązek ten nałożony jest przez Ustawę o rachunkowości.

Zakładowy plan kont zawiera spis wewnętrznych numerów kont przedsiębiorstwa i ustala zasady księgowania na tych kontach wszelkich operacji finansowych, które mogą wydarzyć się w wyniku działalności przedsiębiorstwa.

Plan kont musi spełniać formalne wymogi ustalone w Ustawie o rachunkowości. Jest on zwykle sporządzany przez głównego księgowego i zatwierdzany przez kierownika jednostki.

W zakładowym planie kont należy przedstawić:

wykaz kont syntetycznych (kont księgi głównej),
zasady tworzenia i funkcjonowania kont analitycznych (kont ksiąg pomocniczych),
metodę ewidencji analitycznej, jaka będzie stosowana dla wybranej grupy rzeczowych składników majątku obrotowego,
zasady wyceny rzeczowego majątku obrotowego,
stosowane metody amortyzacji majątku trwałego.

Wzorcowy plan kont dla podmiotów produkcyjnych i usługowych

W zakładowym planie kont dla podmiotów, które prowadzą działalność gospodarczą polegającą na produkcji wyrobów, świadczeniu usług oraz sprzedaży towarów, znajduje się 9 zespołów kont. Tradycyjnie nadaje się im numery od 0 do 8, jednak tak jak pisaliśmy już poprzednio, coraz więcej przedsiębiorstw, szczególnie tych będących częścią międzynarodowych grup, przyjmuje inne oznaczenia liczbowe. Tu jednak przedstawimy tradycyjną i wciąż często spotykaną numerację.

Konta syntetyczne w planie kont oznaczone są symbolami trzycyfrowymi. Pierwsza cyfra danego konta pochodzi od numeru zespołu, do którego należy dane konto. Konta analityczne do tych kont rozpoczynałyby się od numeru konta syntetycznego oraz posiadały dalsze numery wyróżniające je spośród innych kont. Na przykład konto środki trwałe może posiadać konta analityczne 0111 - Grunty 0112 - Budynki i budowle itp. W wielu systemach księgowych wszystkie konta, bez względu na to czy są kontami syntetycznymi czy analitycznymi, posiadają taką samą liczbę cyfr. W takim wypadku numer konta syntetycznego „Środki trwałe” może być wydłużony, aby dorównać liczbie cyfr kont analitycznych. Aby je wydłużyć, na końcu numeru dodaje się odpowiednią ilość zer. W naszym przykładzie byłoby to jedno zero i konto miałoby numer 0110.

Poniżej przedstawiamy wzorcowy plan kont syntetycznych dla przedsiębiorstwa produkcyjnego.

Zespół 0 Majątek Trwały
- 010 Środki trwałe
- 020 Wartości niematerialne i prawne
- 030 Finansowy majątek trwały
- 070 Umorzenie środków trwałych
- 072 Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych
- 080 Inwestycje
Konta Pozabilansowe
- 090 Środki trwałe w likwidacji
- 091 Środki trwałe u leasingobiorcy
- 092 Środki trwałe obce
Zespół 1 Środki pieniężne
- 100 Kasa
- 130 Rachunek bieżący
- 135 Kredyty bankowe długoterminowe
- 136 Kredyty n bankowe krótkoterminowe
- 137 Kredyty bankowe przeterminowane
- 139 Inne rachunki bankowe
- 141 Krótkoterminowe papiery wartościowe
- 149 Inne środki pieniężne
Zespół 2 Rozrachunki i Roszczenia
- 200 Rozrachunki z odbiorcami
- 210 Rozrachunki z dostawcami
- 215 Zobowiązania wekslowe
- 220 Rozrachunki publicznoprawne
- 221 Rozrachunki z budżetami
- 223 Rozrachunki z tytułu VAT
- 230 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
- 231 Rozliczenie wynagrodzeń
- 235 Rozliczenie niedoborów i szkód
- 236 Rozliczenie nadwyżek
- 237 Roszczenia sporne
- 238 Należności z tytułu niedoborów i szkód
- 239 Pozostałe rozrachunki z pracownikami
- 240 Pozostałe rozrachunki
Zespół 3 Materiały i Towary
- 300 Rozliczenia zakupu
- 310 Materiały
- 320 Towary
- 330 Opakowania
- 340 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
- 350 Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów
- 360 Odchylenia od cen ewidencyjnych opakowań
Konto pozabilansowe
- 390 zapasy obce
Zespół 4 Koszty według rodzaju i ich rozliczanie
- 400 Amortyzacja
- 401 Zużycie materiałów i energia
- 402 Usługi transportowe
- 403 Usługi remontowe
- 404 Usługi pozostałe
- 405 Wynagrodzenia
- 406 Świadczenia na rzecz pracowników
- 407 Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników
- 408 Podróże służbowe
- 409 Podatki obciążające koszty
- 410 Pozostałe koszty
- 490 Rozliczenie kosztów
Zespół 5 Koszty według typów działalności i ich rozliczanie
- 500 Koszty produkcji podstawowej
- 501 Koszty wydziałowe
- 502 Koszty sprzedaży
- 503 Koszty zakupu
- 510 Koszty handlowe
- 530 Koszty działalności pomocniczej
- 550 Koszty ogólne zarządu
- 580 Rozliczenie produkcji
Zespół 6 Produkty
- 600 Produkty gotowe
- 610 Produkcja nie zakończona
- 620 Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów
- 640 Rozliczenia międzykresowe kosztów
Zespól 7 Przychody
- 700 Przychody z e sprzedaży
- 701 Koszt własny sprzedaży
- 702 Wartość sprzedaży towarów według cen zakupu
- 750 Przychody finansowe
- 751 Koszty finansowe
- 760 Pozostałe przychody operacyjne
- 761 Pozostałe koszty operacyjne
- 770 Zyski nadzwyczajne
- 771 Straty nadzwyczajne
Zespół 8 Fundusze i kapitały
- 800 Fundusz założycielski
- 801 Fundusz przedsiębiorstwa
- 802 Fundusz udziałowy
- 803 Fundusz zasobowy
- 804 Kapitał akcyjny
- 805 Kapitał zapasowy
- 806 Kapitał rezerwowy
- 807 Kapitał zakładowy
- 825 rozliczenie wyniku finansowego
- 840 Rezerwy i przychody przyszłych okresów
- 850 Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
- 852 Pozostałe fundusze specjalne
- 860 Wynik finansowy
- 870 Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego