(rachunku przepływów pieniężnych)

Z punktu widzenia oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa rachunek przepływów pieniężnych wykorzystuje się do:

• uzyskania lepszej niż w przypadku bilansu oraz rachunku zysków i strat charakterystyki obecnej i przyszłej zyskowności,
• określenia bieżącej zdolności płatniczej poprzez ustalenie wewnętrznego stopnia samofinansowania.

Przewaga oceny dokonanej przy wykorzystaniu rachunku przepływów pieniężnych (cash flow) wynika z faktu, iż jest on znacznie mniej podatny na manipulacje w porównaniu do wyniku finansowego. Uważa się również, że cash flow znacznie lepiej spełnia rolę wskaźnika potencjału finansowego niż bilans. Aby jednak ocena wynikająca z analizy przepływów pieniężnych była kompletna, musi być rozpatrywana na tle wniosków wyciągniętych z analizy wskaźnikowej bilansu oraz rachunku zysków i strat¹.

Podczas analizy rachunku zysków i strat pierwszą czynnością jest ocena przepływów gotówkowych z poszczególnych rodzajów działalności (operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej). Dokonując tej oceny bierze się po uwagę specyfikę przedsiębiorstwa oraz branżę, w której działa. W trakcie tej wstępnej analizy, badanie wielkości poszczególnych pozycji jest mniej istotne. Wagę przywiązuje się do tego czy saldo przepływów z danej działalności jest ujemne czy dodatnie. Występuje aż osiem wariantów sald z trzech obszarów działalności²:

• Wariant nr 1 charakteryzuje przedsiębiorstwo o bardzo wysokiej płynności finansowej. Jest on rzadko spotykany w praktyce. Sytuacja taka dotyczy z reguły przedsiębiorstw przygotowujących się do podjęcia inwestycji lub dokonania przejęcia innego podmiotu.
• Wariant nr 2 występuje w przedsiębiorstwach dojrzałych, o wysokiej rentowności, które finansują działalność inwestycyjną oraz regulują zobowiązania z wypracowanej przez siebie nadwyżki finansowej.
• Wariant nr 3 może wynikać z dwóch powodów:
  1. Przedsiębiorstwo uzyskuje dodatnie wpływy z działalności operacyjnej oraz inwestycyjnej,
  2. Wpływy z bieżącej działalności nie wystarczają na pokrycie zobowiązań, przedsiębiorstwo upłynnia więc aktywa trwałe pozyskując tym samym nowe środki.
• Wariant nr 4 jest typowy dla przedsiębiorstw rozwijających się, które nie są wstanie pokryć wydatków na rozwój z wypracowanych zysków, dlatego też pozyskują zewnętrzne źródła finansowania. Wariant ten uznawany jest za najbardziej pożądany, świadczący o dobrych perspektywach przedsiębiorstwa.
• Wariant nr 5 dotyczy przedsiębiorstw przechodzących tymczasowe kłopoty i niegenerujących dodatnich przepływów z działalności operacyjnej. Jednostki te, chcąc utrzymać płynność finansową, posiłkują się zewnętrznymi źródłami finansowania. Fakt, iż mogą je pozyskać, jest dobrym symptomem, informującym o tym, że przewidywana jest poprawa wyniku przedsiębiorstwa.
• Wariant nr 6 w którym przepływy z działalności operacyjnej i inwestycyjnej są ujemne, a źródłem gotówki na pokrycie niedoborów są kredyty i kapitał właścicielski, jest charakterystyczny dla młodych, rozwijających się firm o dobrych perspektywach, w które wierzyciele nie obawiają się inwestować.
• Wariant nr 7 występuje w przedsiębiorstwach przeżywających trudności finansowe. Utrzymują one płynność poprzez wyprzedaż majątku trwałego.
• Wariant nr 8 może zdarzyć się w podmiotach, które w poprzednich okresach zgromadziły duże zasoby finansowe, z których to obecnie realizują swoje wydatki inwestycyjne. Jest to jednak sytuacja ryzykowna, mogąca skończyć się bankructwem przedsiębiorstwa.

W trakcie analizy rachunku przepływów pieniężnych należy wyjaśnić ewentualne różnice między przepływami z działalności operacyjnej a zyskiem netto w rachunku zysków i strat. Najczęściej przyczyną tych różnic jest zmiana stanu aktywów obrotowych netto. Wyjaśnienie różnic polega na analizie wpływu zmian poszczególnych pozycji tych aktywów na kształtowanie się salda przepływów operacyjnych.

Najkorzystniejszym wariantem jest oczywiście ten, gdy przedsiębiorstwo generuje zysk netto, uzyskując jednocześnie dodatnie przepływy z działalności operacyjnej. Drugi w kolejności jest wariant z nadwyżką cash flow i stratą księgową - lepiej jest bowiem, gdy przedsiębiorstwo otrzymuje rzeczywistą gotówkę notując jednocześnie stratę memoriałową, niż odwrotnie. Najmniej korzystny jest wariant, w którym przedsiębiorstwo notuje stratę netto oraz ma ujemne saldo przepływów z działalności operacyjnej.

W części „analiza wskaźnikowa” znajdziesz opisane wskaźniki do analizy cash flow.